Chế độ hưu trí tuổi già
A. Chế độ hưu trí thông thường
Hỏi: Khi nào thì đến tuổi được hưởng chế độ hưu trí tại Séc?
Trả lời: Đối với những người sinh trước năm 1936 thì khi người tham gia bảo hiểm đạt độ tuổi 60 nếu là nam và 53 đến 57, tuỳ theo số lượng con nuôi dạy, nếu là nữ . Đối với người sinh từ năm 1936 tới 1968 thì tuổi về hưu là 65 đối với nam và từ 62 đến 64(tuỳ thuộc số con) nếu là nữ.Đối với người sinh từ 1968 thì tuổi về hưu của nam là 65 và của nữ là 62 đến 65.
Hỏi: Thời gian tham gia bảo hiểm là bao lâu để được hưởng chế độ hưu trí?
Trả lời: Tại năm 2010 thời gian đóng bảo hiểm cần có là 26 năm. Vào năm 2011 thì là 27 năm, vào năm 2015 là 31 năm và vào năm 2018 tăng lên là 35 năm.
Hỏi: Đủ tuổi về hưu mà chưa đủ năm tham gia bảo hiểm thì sao ?
Trả lời: Giả sử năm 2010 người tham gia bảo hiểm đủ tuổi về hưu nhưng mới có 24 năm tham gia bảo hiểm. Như vậy người này chưa có quyền đòi hỏi chế độ hưu. Người đó phải đóng bù 2 năm bảo hiểm thì mới có quyền được xin chế độ hưu..
Hỏi: Người già mà chưa có đủ năm tham gia bảo hiểm thì sao?
Trả lời:Nếu người chưa có đủ năm tham gia bảo hiểm mà già trên 65 tuổi thì phải đạt mức tham gia bảo hiểm tối thiểu.Vào năm 2010 mức tối thiểu là 15 năm. Vào năm 2011 người già trên ngưỡng về hưu 5 năm phải đạt mức tối thiểu là 17 năm. Tương tự như thế mức tối thiểu vào năm 2012 là18 năm, vào năm 2013 là 19 năm và từ năm 2014 thì mức tối thiểu tham gia bảo hiểm là 20 năm.
Hỏi: Có những hình thức bổ sung cho thời gian tham gia bảo hiểm không?
Trả lời:Có những hình thức bổ sung cho thời gian tham gia bảo hiểm hưu trí là: thời gian tham gia nghĩa vụ quân sự, thời gian chăm sóc con nhỏ dưới 4 tuổi, thời gian chăm sóc trẻ vị thành niên bị phụ thuộcdưới 10 tuổi, thời gian học tại trường trung học hoặc đại học, thời gian đăng ký thất nghiệp tại phòng lao động, thời gian hưởng trợ cấp ốm đau...
Hỏi: Có thể trả bổ sung cho thời gian còn thiếu của bảo hiểm xã hội được không?
Trả lời:Câu trả lời là có. Mức tối thiểu phải trả bổ sung trong năm 2010 là 1660 kč một tháng.
Hỏi: Đến tuổi về hưu và đủ thời gian tham gia bảo hiểm có còn được làm việc nữa không?
Trả lời:Đủ điều kiện xin chế độ hưu trí không có nghĩa là lý do kết thúc hợp đồng lao động. Hưởng hưu trí không phải là nghĩa vụ mà là quyền lợi., và như vậy có nghĩa là ai muốn làm việc tiếp thì vẫn có thể , mặc dù đã có đủ quyền được hưởng chế độ hưu trí tuổi già.
Hỏi: Lương hưu tính toán dựa trên cơ sở nào ?
Trả lời:Lương hưu gồm 2 phần. Lương cơ sở 2170 kč một tháng là cho tất cả mọi người như nhau. Phần thứ 2 là lương phần trăm, phụ thuộc cụ thể vào từng người. Mức lương phần trăm phụ thuộc vào 2 yếu tố: người đó đóng bảo hiểm bao lâu và kết quả làm ra bao nhiêu (cơ sở tính toán).Cơ sở để tính toán được tạo ra , nói một cách đơn giản, gần như là trung bình cộng của tất cả các thu nhập trong thời gian ấn định.Trong năm 2010 thì thời gian ấn định là 13 năm , từ 1986 đến 2009: Thu nhập hàng năm được nhân với hệ số tương ứng của từng năm để tạo ra cơ sở tính toán.
Hỏi: Xin cho một ví dụ cụ thể!
Trả lời:Một người đàn ông sinh 15.01.1948 làm đơn xin nghỉ hưu tuổi già thông thường. Vào ngày 15.03.2010 ông ta đạt ngưỡng về hưu là 62 năm 2 tháng và đã có 45 năm tham gia bảo hiểm. Mức thu nhập cá nhân của ông ta đạt được trong thời gian ấn định (từ năm 1986 đến 2009) là 23 890 kč. Cơ sở tính toán của ông ta được dẫn giải như sau: Phần cố định là 10 500 kč. Phần bổ sung là 30% của hiệu 23 890 kč-10500 kč , tức là 30%(23 890-10500) = 30% của 13 390 kč = 4 017 kč.Cơ sở tính toán sẽ là 10 500 kč+4 014 kč = 14 517 kč. Lương phần trăm là cơ sở tính toán nhân với số năm tham gia bảo hiểm nhân với 1,5%, tức là 14 517x45x1,5%=67,5%x14 517 kč= 9 798,975, làm tròn lên thành 9 799 kč. Lương hưu = lương hưu cơ bản + lương hưu phần trăm = 2 170 kč + 9 799 kč = 11 969 kč.
B Chế độ hưu non
Hỏi: Thế nào là chế độ hưu non?
Trả lời:Đòi hỏi nghỉ hưu trước hạn (hưu non) là đòi hỏi cho người còn 3 năm nữa mới đủ tuổi hưu. Đối với người có ngưỡng về hưu là 63 hoặc hơn thì có thể xin nghỉ hưu ở tuổi 60.. Khi đã xin nghỉ hưu non thì không thể sau đó lại xin chế độ hưu thông thường nữa.
Hỏi: Tính mức lương hưu non như thế nào?
Trả lời:Lương hưu non = lương hưu cơ sở (2 170 kč) + lương hưu phần trăm - m%nhân vớicơ sở tính toán.
Hỏi: Cách tình số phần trăm m như thế nào ?
Trả lời:Tính số phần trăm m dựa vào số ngày thiếu tính từ lúc được hưởng chế độ hưu non tới lúc đạt ngưỡng về hưu. Nó tạo bởi 2 phần. Phần thứ nhất là 0,9% nhân với số quí (90 ngày) của 720 ngày đầu tiên của số ngày thiếu. Phần thứ 2 là 1,5% nhân với số quí ( 90 ngày) của những ngày từ ngày thứ 721 đến ngày đạt ngưỡng nghỉ hưu..
Hỏi: Xin cho một ví dụ tính lương hưu non vào năm 2010 ?
Trả lời:Một người tham gia bảo hiểm từ 01.01.1969 đén 31.12.2009 đạt 40 năm tham gia bảo hiểm. Cơ sở tính toán là 12 000 kč. Ngày 01.01.2010 người này về hưu non, tức là còn 3 năm (1 096 ngày) mới tới ngưỡng tuổi nghỉ hưu.720 ngày đầu nghỉ hưu non , tương đương 8 quí, ta có 0,9%x8=7,2%. Từ ngày thứ 721 đến ngày đạt ngưỡng về hưu còn 376 ngày, tương đương gần 5 quí. Số phần trăm còn lại là 1,5%x5 = 7,5%. Vậy m = 7,2% + 7,5 % = 14,5 %. Lương hưu non = Lương hưu cơ sở (2 170 kč) + Lương hưu phần trăm (1,5%x40x12 000) - m% xcơ sở tính toán (14,7%x12 000) = 2 170 kč + 7 200 kč - 1 764 kč = 7 606 kč.
Hỏi: Có thể nhận lương hưu ở nước ngoài được không ?
Trả lời:Những người sống ở nước ngoài có thể nhận lương hưu qua tài khoản cá nhân hoặc qua địa chỉ ở nước đó hoặc qua tài khoản cá nhân tại cộng hoà Séc. Lương hưu tại nước ngoài được trả làm 4 lần trong năm vào các tháng 3, 6 9 và 12, và trả cho những quí đã qua. Tiền trả qua tài khoản nước ngoài được qui đổi theo tiền nước sở tại, chuyển khoản thông qua ngân hàng trung ương Séc. Tiền lương hưu trả tại cộng hoà Séc thì luôn là tiền curon và trả cho thời gian đã qua.Hỏi: Muốn trả tiền lương hưu qua nước ngoài thì phải làm gì ?
(còn nữa)
 |
| Bao giờ mới đến ngày hưởng chế độ hưu trên đất này? |
